Pierwsza pomoc przedmedyczna
Pierwsza pomoc polega na podtrzymywaniu przez świadków zdarzenia podstawowych funkcji życiowych poszkodowanego do czasu przyjazdu zespołu ratownictwa medycznego. Zakres udzielanej pomocy jest zróżnicowany i zależy od okoliczności zdarzenia oraz obrażeń ofiary. Według obowiązujących w Polsce regulacji prawnych, świadkowie sytuacji zagrażającej zdrowiu lub życiu drugiej osoby mają obowiązek niezwłocznego podjęcia czynności ratunkowych. Uwaga! Nieudzielenie pomocy bez narażenia na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu siebie czy innych osób wiąże się z karą pozbawienia wolności do lat 3.
Aby móc odpowiednio przeprowadzić pierwszą pomoc przedmedyczną, warto zawczasu zasięgnąć pomocy specjalistów, którzy zaznajomią nas z zasadami wykonywania podstawowych zabiegów resuscytacyjnych (z ang. basic life suport - BLS).
Główna zasada pierwszej pomocy brzmi: „nie szkodzić”. Osoba pomagająca powinna zadbać o bezpieczeństwo zarówno swoje, jak i poszkodowanego oraz chronić osoby znajdujące się w pobliżu. W związku z tym początkowe czynności to dokładna ocena sytuacji i wyeliminowanie zagrożeń. Bardzo ważną rolę odgrywa zabezpieczenie miejsca udzielania pierwszej pomocy i stosowanie środków ochrony osobistej typu maseczka do sztucznego oddychania czy jednorazowe rękawiczki.
Charakter podejmowanych działań będzie się różnił w zależności od potrzeb poszkodowanego. Oto jak powinno wyglądać udzielanie pierwszej pomocy:
- Upewnij się, czy świadkowie zdarzenia są bezpieczni.
2. Oceń reakcję poszkodowanego – potrząśnij delikatnie za ramiona i zapytaj: „Co się stało? Czy wszystko w porządku?”
3. W przypadku, gdy reaguje:
- Oceń stan poszkodowanego i uzyskaj informacje o jego dolegliwościach
- Wezwij pomoc medyczną w razie potrzeby
4. W przypadku, gdy nie reaguje:
- udrożnij drogi oddechowe – połóż jedną rękę na czole poszkodowanego lekko odchylając ją do tyłu, drugą ręką wysuń żuchwę
- nachylając się nad poszkodowanym, poszukaj prawidłowego oddechu: wzrokiem - ruchy klatki piersiowej, dotykiem - ruch powietrza na swoim policzku, słuchem - szmery oddechowe; ocena ta powinna trwać około 10 s.
5. W przypadku prawidłowego oddechu:
- ułóż poszkodowanego w bezpiecznej pozycji
- czekając na pomoc, regularnie oceniaj oddech
Chwilę po zatrzymaniu krążenia mogą się pojawić pojedyncze, głośne westchnienia, których nie należy mylić z prawidłowym oddechem. Poprawny oddech zaczyna się od dwóch wdechów na 10 s.
6. Jeśli chory nie oddycha, rozpocznij resuscytację krążeniowo-oddechową (RKO):
- zapewnij sobie pomoc
- wezwij lub nakaż któremuś ze świadków wezwanie pomocy
- nakaż innej osobie udać się po tzw. AED, czyli przenośny defibrylator
- uklęknij obok poszkodowanego
- spleć dłonie i ułóż je na ⅓ wysokości mostka
- wyprostowane ramiona powinny znajdować się prostopadle do klatki piersiowej poszkodowanego
- klatka piersiowa powinna być uciskana do głębokości 6 cm, z częstością 100/min, należy wykonać serię 30 uciśnięć
- następnie wykonuje się dwa oddechy ratownicze, jedną ręką zaciska się poszkodowanemu skrzydełka nosa, a drugą odwodzi brodę w dół; po wzięciu normalnego wdechu obejmuje się swoimi ustami usta poszkodowanego i przez 1 s wdmuchuje powietrze, potem wraca się do uciskania klatki piersiowej w sekwencji 30:2
Resuscytacja krążeniowo-oddechowa powinna być prowadzona do momentu:
- przybycia specjalnych służb
- powrotu prawidłowego oddechu
- odzyskania przez poszkodowanego przytomności
- utraty sił – organizm ulega wyczerpaniu
Nierzadko udzielanie pierwszej pomocy przedlekarskiej wiąże się z wezwaniem specjalistycznych służb. Dostępne są one pod numer 999 lub 112. Podczas rozmowy należy podać niezbędne informacje, które odpowiadają na podstawowe pytania:
- Co? – rodzaj wypadku
- Gdzie? – miejsce wypadku
- Ile? – liczba poszkodowanych
- Jak? – stan poszkodowanych
- Co robisz? – informacje o udzielonej dotychczas pomocy
- Kim jesteś? – dane personalne
- inne wiadomości – poinformowanie o dodatkowym niebezpieczeństwie np. pożar, przewrócona cysterna.
Osoba dzwoniąca po pomoc nigdy pierwsza nie odkłada słuchawki. To dyspozytor kończy rozmowę.
Pierwsza pomoc przy podejrzeniu zawału serca
Zawał serca jest stanem bezpośredniego zagrożenia życia. W jego przebiegu dochodzi do niedokrwienia mięśnia sercowego, a tym samym jego martwicy i zaburzenia funkcjonowania. Osoba, która go doznaje, wymaga natychmiastowej pomocy.
Zalecane postępowanie w przypadku podejrzenia zawału różni się w zależności od stanu świadomości ratowanego. Poniżej znajdują się informacje, co robić w przypadku, gdy:
- chory jest przytomny
Przede wszystkim w takiej sytuacji nie wolno dać ponieść się emocjom i ulec panice. Należy postarać się zachować spokój. Należy podejść do pacjenta i próbować go uspokoić. Następnie chorego, jeśli jest przytomny, należy położyć w pozycji półsiedzącej lub posadzić, dzięki czemu będzie on miał większą łatwość w oddychaniu. Kolejnym krokiem jest poluzowanie ciasnej odzieży: kołnierzyka, krawata, wszelkich zapięć po szyją. Trzeba także koniecznie zapewnić pacjentowi dostęp świeżego powietrza i pootwierać okna. W tym samym czasie należy wzywać zespół pogotowia ratunkowego.
- chory jest nieprzytomny
Jeśli pacjent straci przytomność, postępowanie wygląda inaczej. Koniecznie trzeba sprawdzić czy u chorego obecny jest oddech i tętno. Jeśli tak, należy położyć go w pozycji bocznej ustalonej, a jeśli nie umiemy tego zrobić, to po prostu na boku. Chodzi o to, że w pozycji bocznej nie dojdzie do zachłyśnięcia się lub do powstania niedrożności w drogach oddechowych.
Jeśli nie wyczujemy u pacjenta oddechu i tętna, trzeba rozpocząć resuscytację. U pacjenta leżącego na wznak należy odgiąć głowę do tyłu także po to, aby udrożnić drogi oddechowe. Następnie należy wykonać dwa oddechy, a po nich 30 uciśnięć klatki piersiowej. Resuscytację należy prowadzić do powrotu tętna lub do przyjazdu karetki pogotowia.
Pierwsza pomoc przy podejrzeniu udaru mózgu
Udar mózgu to stan bezpośredniego zagrożenia życia, spowodowany zamknięciem jednego z naczyń krwionośnych doprowadzających krew do mózgu lub jego pęknięciem i wylewem krwi.
Objawy udaru
- krótkotrwała utrata przytomności
- paraliż lub osłabienie jednej strony ciała
- bełkotliwa mowa, brak orientacji w czasie i miejscu, nierozpoznawanie najbliższych
- czasami wymioty
- zaburzenia równowagi, ból głowy.
Jak udzielić pomocy?
- Upewnij się, że miejsce jest bezpieczne.
- Ułóż chorego w pozycji leżącej z tułowiem uniesionym około 30–40 cm.
- Jeżeli poszkodowany jest nieprzytomny, ułóż go w pozycji bezpiecznej
- Nie podawaj żadnych leków, jedzenia ani picia.
- Natychmiast wezwij służby ratownictwa medycznego.
- Jeżeli poszkodowany straci przytomność, zbadaj go i – jeśli nie oddycha – rozpocznij resuscytację.
- Pozostań przy poszkodowanym do czasu przyjazdu pogotowia ratunkowego.
Urządzenia AED na terenie miasta
AED dostępne całodobowo:
- Urząd Miasta Marki – Al. J. Piłsudskiego 95
- Komisariat Policji w Markach – ul. Sportowa 5
AED dostępne w godzinach pracy obiektów:
- Szkoła Podstawowa nr 1 im. Kornela Makuszyńskiego – ul. Okólna 14
- Szkoła Podstawowa nr 2 im. Żołnierzy AK II rejonu “Celków” – ul. Szkolna 9
- Szkoła Podstawowa nr 3 im. Pomnik Zwycięstwa 1920 r. – ul. Pomnikowa 21
- Filia Szkoły Podstawowy nr 3 – ul. Duża 3
- Zespół Szkół nr 1 im. Jana Pawła II – Al. J. Piłsudskiego 96
- Zespół Szkół nr 2 im. Prymasa Tysiąclecia – ul. Wczasowa 5
- MCER, ul. Wspólna 40-42
Połknięcia ciała obcego przez dziecko
Połknięcie ciała obcego jest jedną z najczęstszych przyczyn, jaką zgłaszają w placówkach służby zdrowia opiekunowie małych dzieci. Większość przypadków nie wymaga interwencji medycznej, warto jednak wiedzieć, jak postępować w przypadku połknięcia przez dziecko różnego rodzaju przedmiotów.
Zachęcamy do zapoznania się Przewodnikiem Rodzica opracowanym przez Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Białymstoku – można go pobrać bezpłatnie w formie PDF.
Dodatkowo przedstawiamy wykazy najbliższych podmiotów wykonujących działalność leczniczą:
1. Ośrodek Kontroli Zatruć – Warszawa
tel. 607 218 174; fax: 22 789 97 05
ul. Piłsudskiego 33
05-074 Halinów
2. SOR Wołomin:
Szpital Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Wołominie
tel. 22 76 33 215
ul. Gdyńska 1/3
05-200 Wołomin
3. SOR Mazowiecki Szpital Bródnowski:
tel. 22 326 56 76
e-mail: sor@brodnowski.pl
ul. Kondratowicza 8
03-242 Warszawa
4. Szpital Praski p.w. Przemienienia Pańskiego Sp. z o.o.
Aleja Solidarności 67
03-401 Warszawa
Szpital Dziecięcy im. prof. dr. med. Jana Bogdanowicza
5. Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej
ul. Niekłańska 4/24
03-924 Warszawa
Unia Europejska